राष्ट्रांकुर - लान्सनायक ऑनरेरी कॅप्टन करम सिंग - १९४८

भारतीय सैन्यातील एक पराक्रमी सैनिक आणि परमवीर चक्राचे पाचवे मानकरी आहेत. त्यांचा जन्म १५ सप्टेंबर १९१५ रोजी सेद्रना जि. संग्रूर, पंजाब या खेड्यात एका शेतकरी सुशिक्षित कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील सरदार उत्तम सिंग हे होते. करम सिंग यांनी सुरुवातीचे शालेय शिक्षण जन्मगावी घेतले आणि संग्रूर येथे महाविद्यालयीन शिक्षण घेतले मात्र पदवी घेण्यापूर्वीच त्यांनी शिक्षण सोडून लष्करात भरती होण्याचे ठरविले. १५ सप्टेंबर १९४२ रोजी दुसऱ्या महायुद्घाच्या वेळी ते शीख बटालियन मध्ये भरती झाले. त्यांनी म्यानमारमध्ये अतुलनीय पराक्रम केलाच, त्याशिवाय ‘ बॅटल ऑफ ॲडमन बॉक्स ’मधील त्यांच्या शौर्यपूर्ण, धीरोदात्त कामगिरीबद्दल त्यांना ‘सैनिकी पदक’ अर्थात मिलिटरी मेडल देऊन सन्मानित करण्यात आले होते. 

२३ मे १९४८ रोजी जम्मू-काश्मीर मधील टिथवाल भारतीय सैन्याने हस्तगत केले. शत्रूसैन्याने त्यानंतर रीचमर-गली आणि टिथवाल परत मिळवण्याचे पुष्कळ प्रयत्न केले. १३ ऑक्टोबरला ईद होती. त्यावेळी रीचमर-गलीवर, सैन्यावर हल्ला करायचा आणि टिथवालच्या बाजूने जाऊन श्रीनगरच्या खोऱ्यात उतरण्याचा शत्रूचा प्रयत्न होता. रीचमर-गलीमध्ये लान्सनायक करम सिंग एका तुकडीचे नेतृत्व करत होते. शत्रूसैन्याने बंदुकीच्या गोळीबाराने सुरुवात करून, तोफांचा तुफान हल्ला चढवला. शत्रूच्या तोफांचा मारा इतका अचूक होता की आपला असा एकही खंदक उरला नाही ज्याला नुकसान पोहोचले नाही.

एका खंदकापासून दुसऱ्या खंदकापर्यंतचे चरे उध्वस्त झालेले होते. लान्सनायक करम सिंग तरीही त्यातूनच फिरत होते. जखमींना धीर देत होते आणि सैनिकांना लढाईसाठी प्रोत्साहन देत होते. त्यादिवशी शत्रूने वेगवेगळे आठ हल्ले चढवले आणि अशाच एका हल्ल्यानंतर शत्रूला भारतीय पलटणीच्या हद्दीत पाय रोवता आला. त्यावेळी लान्सनायक करम सिंगांनी स्वतः जखमी झालेले असतानाही इतर काही साथीदारांच्या मदतीने शत्रूवर प्रतिहल्ला चढवला. समोरासमोर झालेल्या झटापटीत त्यांनी समोरील शत्रूगटातील अनेक जणांना ठार केले. कितीही कठीण परिस्थितीत न डगमगणारा नेता म्हणून लान्सनायक करम सिंग यांची प्रतिमा उभी राहिली. त्यांच्या अतुलनीय शौर्याने, त्यांनी त्यांच्या साथीदारांना त्यादिवशी स्फुरण दिले आणि आपण हा भाग पुन्हा आपल्याकडे आणू शकलो. त्यांच्या जाज्वल्य देशाभिमानामुळेच टिथवालच्या लढाईत त्या दिवशी भारतीय सैन्याला विजयश्री खेचून आणता आली. लष्करातून निवृत्त झाल्यावर ते जन्मगावी गेले आणि वृद्घापकाळाने त्यांचे निधन झाले. त्यांच्या या अतुलनीय धैर्याबद्दल त्यांना परमवीरचक्र देऊन सन्मानित करण्यात आले शिवाय सन्मान्य कॅप्टन अर्थात ऑनरेरी कॅप्टन हे बिरुद त्यांना लाभले. त्यांच्या स्मृतीस अभिवादन. 

- सर्वेश फडणवीस 

#rahstrankur #राष्ट्रांकुर #Day5