शनिवार ची संध्याकाळ खऱ्या अर्थाने सकारात्मक ऊर्जा देणारी ठरली कारण संवाद सुरू झाला तो मायविश्वचे श्री मंदार जोगळेकर यांच्याशी. जवळपास तासभर हुन अधिक वेळ त्यांनी दिला त्याबद्दल त्यांचे आभार मानणार नाही पण त्यांच्या ऋणात नक्की राहायला आवडेल. आज श्री मंदार जोगळेकर अमेरिकेत स्थायिक झालेले मराठी उद्योजक असले तरी पंधरा दिवस अमेरिकेत आणि पंधरा दिवस भारत असा त्यांचा सतत प्रवास सुरु असतो. अतिशय हरहुन्नरी,अष्टपैलू व्यक्तिमत्त्व म्हणजे श्री मंदार जोगळेकर आहे. ज्याप्रमाणे भगीरथाने गंगा आणली त्याप्रमाणे मंदार जोगळेकर यांच्यासारख्या आधुनिक भगीरथाने साहित्याची गंगा बुकगंगेच्या माध्यमातून आपल्यापर्यंत आणली. बुकगंगा प्रवासाबद्दल त्यांच्याशी संवाद साधण्याची इच्छा असतांना त्यांच्या संपूर्ण प्रवासाबद्दल जाणून घेतांना आश्चर्य वाटलं. लेखाखाली त्यांच्या वेब साईटची लिंक देतोय आपण नक्की वाचून बघा एक व्यक्ती काय काय करू शकतो याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे श्री मंदार जोगळेकर आहे. वाचून आपण थक्क होतो आणि आऊट ऑफ द बॉक्स जात मी त्यांना पहिला प्रश्न विचारला दिवसाचे नियोजन कसे करता त्यात त्यांनी दिलेले उत्तर होते की," दिवसाचा किती वेळ आपण स्वतःसाठी घालवतो आणि सकारात्मकतेत घालवतो यावर दिवसाचे नियोजन ठरतं. समोरच्याला दिलेला वेळ आपण कटाक्षाने पाळला तर दिवसाचे नियोजन योग्य पद्धतीने झाले म्हणूनच समजा".
आर्थिकदृष्ट्या संपन्नता आणि व्यवसायातले यश पदरात पडूनही आयुष्यात जे हवे किंवा आयुष्यात काय हवे याबद्दल त्यांच्या मनात संभ्रम निर्माण झाले होते पण एका भारत भेटीत कन्याकुमारी आणि पौंडीचेरीला गेल्यावर तिथल्या अध्यात्मिक वातावरणात स्वतःच्या मनाचा वेध घेत आपल्याला मिळालेल्या ज्ञानाचा समाजासाठी कसा उपयोग करता येईल असा विचार करता तंत्रज्ञान आणि तत्वज्ञान यांची सांगड घालत सगळ्या विचार मंथनातून २००७ साली मायविश्वची संकल्पना प्रत्यक्षात साकार झाली. मायविश्वचा मुख्य व्यवसाय सोशल नेटवर्किंगचे सॉफ्टवेअर बनवण्याचा आहे. सोशल नेटवर्किंग म्हणजे केवळ गप्पा मारण्यासाठी नसावे तर समाजहितासाठी या तंत्रज्ञानाचा सकारात्मक उपयोग व्हावा हीच मंदार जोगळेकर यांची इच्छा आहे आणि त्यासाठी त्यांचे सतत प्रयत्नही सुरू आहे.
मायविश्व च्या माध्यमातून बुकगंगा अर्थात ऑनलाइन पुस्तक विक्रीची सुरुवात १५ ऑगस्ट २०१० मध्ये झाली. ही संकल्पना त्यावेळी नवी होती. आज पुस्तके माणसाला मनापासून आनंद देत असतात. आयुष्यात जसे नाते संबंध असतात तशीच प्रत्येकाच्या आयुष्यात पुस्तकांची सोबत असते. आयुष्याच्या प्रत्येक वळणावर पुस्तके माणसाला सोबती सारखी चिटकत असतात. पुस्तक वाचनाचा छंद नसणारे दुर्मिळच म्हणावे लागतील. अशी ही पुस्तके निखळ आनंद,समाधान,मानसिक शांती देत असतात. सद्य परिस्थितीत पुस्तकं जी प्रसन्नता निर्माण करत आहे त्याने असं वाटतं की पुस्तकांची सोबत कायम असायला हवीच. निवांत क्षणी माणसाचा एकटेपणा घालवण्याचा सगळ्यात चांगला सोबती म्हणजे अशी ही पुस्तके आणि याच पुस्तकांना टेक्नॉलॉजी च्या जोडीने सहजपणे वाचकांना उपलब्ध करून देण्याची संकल्पना सत्यात उरतली आणि त्याचा अनुभव आपण घेतला असेल कारण आज सगळे घरात असतांना बुकगंगा वरून मागवलेलं पुस्तक मिळाल्याचा आनंद प्रत्येकाने अनुभवला असेल. हा प्रवास म्हणावा तसा सोपा नव्हता. अकरा वर्षांपूर्वी हे माध्यम नवं होतं आणि या माध्यमातून असं काही होऊ शकतं यावर प्रकाशकांना आणि लेखकाला सुद्धा विश्वास बसत नव्हता पण भविष्याचा अचूक वेध घेत प्रत्यक्ष कृतीतून बुकगंगा आणि मायविश्वचा प्रवास सुरु झाला. छोट्या गावात व्यवसायाची पाळंमुळं जायला हवी यातून कोकणातील साखरपा या गावी सुद्धा बुकगंगा सुरू आहे आणि सर्व पुस्तकांची ई आवृत्ती तिथे तयार केली जाते. मराठी साहित्य विश्वात पुस्तक विक्रीसाठी कॉल सेंटर ही अनोखी संकल्पना बुकगंगेच्या माध्यमातून साखरपा या गावी सुरू झाली आणि आज वाचकांचा त्याला उत्तम प्रतिसाद मिळतो आहे.
आजही तंत्रज्ञान क्षेत्रात झपाट्याने बदल होत आहे. इंटरनेट फोफावू लागलं आहे. कम्प्युटर, लॅपटॉप, टॅब्लेट,किंडल सारख्या वेगवेगळ्या इलेक्ट्रॉनिक गॅझेट्सकडे तरुणाई आकर्षित झाली आहे. वाचनसंस्कृती कमी झाली आहे, अशी सर्वत्र ओरड असतांना आज बुकगंगा सारखे वाचन संस्कृतीचे दालन अनेकांच्या पसंतीस उतरले आहे. याच धारेत पुढे वाचनसंस्कृती अधिक वाढत जाईल, हा विचार करून 'ई-बुक'ची सुरुवात करण्यात आली. 'ई-बुक' म्हणजे कोणत्याही पुस्तकाची इलेक्ट्रॉनिक आवृत्ती आणि सध्या कोरोनाच्या काळात ई आवृत्ती वाचकांना दिलासा देणारी ठरली आहे. सर्व प्रकाशकांची सर्व पुस्तकं एका फोनवर किंवा एका क्लिकवर जगभरातील वाचकांसाठी घरपोच उपलब्ध करून देणारे व्यासपीठ म्हणजे बुकगंगा आहे. छापील पुस्तकांच्या ऑनलाईन विक्रीलाही सुरुवात झाली आहे. त्यामुळे मराठी छापील पुस्तकं आता महाराष्ट्रबरोबरच अगदी छोट्या खेडेगावांत आणि अगदी सातासमुद्रापारसुद्धा पोहोचू लागली आहे. कारण वेळेत पुस्तक पोहोचवण्यासाठी सदैव कटिबद्ध असणारे हे पुस्तकांचे महत्त्वाचे दालन आहे.
आज मायविश्व च्या माध्यमातून ऑडिओ बुक निर्मितीचे कार्य सुरू आहे कारण हल्ली तरुण पिढी स्मार्टफोन चा वापर अधिक करते आणि तरुण मराठी ऐकतात,बोलतात पण वाचत नाही याच जाणिवेतून ऑडिओ बुक ची सुरुवात झाली आहे, बुकगंगा प्रकाशनाच्या माध्यमातून विविध पुस्तकांची निर्मिती, ड्रायव्हरपासून 'सीईओ'पर्यंतच्या वेगवेगळ्या स्तरांतल्या वेगवेगळ्या व्यक्तींचं 'बॅकग्राऊंड व्हेरिफिकेशन' करून देणारं व्हेरिफिकेशन- एक्स (Verification-X), केवळ सकारात्मक प्रेरणादायी, वैविध्यपूर्ण आणि दर्जेदार मराठी लेख-बातम्या प्रसिद्ध करणारं 'बाइट्स ऑफ इंडिया डॉट कॉम' (Bytesofindia.com) हे पोर्टल, अशा विविध माध्यमांतून लोकल सेवा ते ग्लोबल सेवा देण्यासाठी मायविश्व टेकनॉलॉजि आणि बुकगंगा'ची टीम सदैव प्रयत्नशील आहे.
आज वाचन विश्वात खऱ्या अर्थाने डिजिटल युगाची सुरुवात झाली आहे असे म्हणता येईल. मंदार जोगळेकर म्हणतात,"आज ई बुक्सला चांगला प्रतिसाद मिळाला असून जवळपास शंभर टक्क्यांनी खप वाढला आहे. भारतातील इतर भाषांपेक्षा सर्वाधिक पंधरा हजार ई बुक्स मराठीत उपलब्ध आहेत ही अभिमानाची गोष्ट आहे. लॉक डाऊनच्या काळात अनेक प्रकाशकांनी ई बुक्सची नोंदणी केली आहे." खरंतर आज अनेक पुरस्कारांची श्रीमंती मंदार जोगळेकर यांच्या पाठीशी असतांना साधी राहणी आणि उच्च विचारसरणी हीच ओळख त्यांना यथार्थ ठरेल असे वाटते.
नवीन उद्योजकांना ते सांगतात की," व्यवसाय करतांना फायद्याबरोबरच आपण जी सेवा देतो आहे ती उत्तम दर्जाची असावी,लोकांना समाधान मिळाले पाहिजे आणि व्यवहारात पारदर्शकता हवी. हे मूलभूत तत्वे मनात पक्के झाले की व्यवसायात यशस्वी झाले म्हणूनच समजा." कमी लोकं जास्त काम कसे करू शकतील हा महत्त्वाचा विचार उद्योजकांनी करावा हा त्यांचा आग्रह आहे. आज मायविश्वच्या विविध प्रकल्पाचे काम सुरू आहे याबद्दल विचारले असता ते म्हणतात सर्व कामांचे व्यवस्थित नियोजन,पुढील तीन वर्षाच्या योजनांचा आराखडा तयार करून त्यानुसार काम सुरू आहे त्यामुळे सगळे प्रकल्प व्यवस्थित सुरू आहे.असं ते आवर्जून सांगतात.
भाषा टिकली तर संस्कृती टिकून राहील,संस्कृती टिकून राहिली तर साहित्य टिकून राहील आणि साहित्य टिकवून ठेवण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञानाची मदत ही हवीच. याच तंत्रज्ञानाच्या सोबतीने आज ५०० हुन अधिक प्रकाशक आणि त्यांची दीड लाखाहुन अधिक मराठी पुस्तकं तसेच २००० हुन अधिक मोफत पुस्तके इंटरनेटच्या माध्यमातून उपलब्ध करणाऱ्या तसेच मराठीला जागतिक स्तरावर एक वेगळी ओळख देण्याचा ध्यास घेऊन काम करणाऱ्या श्री मंदार जोगळेकर यांना आपल्या कामाच्या यशाबद्दल पूर्ण खात्री आहे. साखरपा या कोकणातील छोट्याशा गावातून येत अमेरिकेसारख्या देशातही स्वतःच्या कर्तृत्ववाने यश संपादन करता येत हे त्यांनी सिद्ध केले आहे.श्री मंदार जोगळेकर यांची वाटचाल उत्तरोत्तर वर्धिष्णू व्हावी हीच सदिच्छा आहे.
✍️ सर्वेश फडणवीस
#पुढे_पडलेले_मराठी_पाऊल #लेखमाला #लेख६
