खऱ्या अर्थाने कालची संध्याकाळ प्रेरणादायी आणि खूप काही शिकवणारी होती. दिवसभराची मरगळ तासाभराच्या संवादाने क्षणात दूर झाली आणि संवाद झाल्यावर सहज मनात आले की यशस्वी उद्योजक असाच एका रात्रीत होत नाही. सातत्य,परिश्रम, मेहनतीच्या बरोबर आज ही माणसं यशोशिखरावर गेली आहेत. २०१४ मध्ये देशांत परिवर्तन घडले आणि प्रधान नेतृत्वाने 'स्टार्टअप इंडिया' आणि 'वोकल फॉर लोकल' असा नारा दिला आणि त्याची सुरुवात खरंतर २३ वर्षांपूर्वी सुरू झाली असं म्हंटल तर आश्चर्य वाटणार नाही पण आज ज्यांच्या प्रवासावर लिहायला घेतोय ते आहेत विवेक देशपांडे आणि किरीट जोशी आणि त्यांची कंपनी स्पेसवूड फर्निचर प्रा. लि. ही नागपूरस्थित देशातील दुसरी मोठी फर्निचर निर्माण कंपनी आहे. त्यांच्या प्रवासाविषयी जाणून घेतल्यावर त्यांच्याबद्दलचा आदरभाव सहज वाढेल असाच त्यांचा प्रवास आहे. 'मैत्र जीवांचे' या माउलींच्या पसायदानातील शब्दांचे सामर्थ्य या द्वय मित्रांच्या वाटचालीत सहज जाणवते.
समर्थांनी पण मैत्रीची व्याख्या करतांना सांगितले आहे,
मित्र तो पाहिजे ज्ञानी । विवेकी जाणता भला ।
श्लाघ्यता पाहिजे तेथे । येह लोक परत्रही ।।
समर्थ यात सांगतात की अभ्यासू ,विवेकी,अंतर्बाह्य भला,सत्याने वागणारा,कीर्तीने स्मरणात राहणारा तो मित्र असावा. मुळात दोन सम विचारी एकत्र आले तर तिथे ओघाने मैत्री ही आलीच. मग त्यात विचारांचे आदान-प्रदान अपेक्षित आहेच. याच विचारातून मैत्री दृढ होण्यास मदत होते. अशी दृढ मैत्री पुढे वर्षानुवर्षे टिकून राहत आणि त्या मैत्रीतून मोठे उद्योजक होण्याचा प्रवास आज श्री विवेक देशपांडे आणि श्री किरीट जोशी यांचा आहे आणि त्यांची स्पेसवूड सारखी कंपनी ग्राहकांना सर्वोत्तम सेवा देण्यास तत्पर आहे.
१९९४ मध्ये ऑफीस फर्निचर बनवण्यासाठी एक छोटंसं वर्कशॉप त्यांनी सुरु केलं आणि मग हळूहळू 'मॉड्युलर किचन्स फर्निचर' ही संकल्पना सर्वांत आधी स्पेसवुड फर्निचर यांनी समोर आणली म्हणजेच भारतीयांना या आधी किचनच्या फर्निचरची संकल्पना माहितीच नव्हती. महाराष्ट्रातील नागपूरसारख्या शहरातून त्यांनी सुरु केलेल्या या व्यवसायामुळे आज महाराष्ट्राला,विदर्भाला आणि नागपूरकरांना अभिमान वाटावा असा यांचा प्रवास आहे.
श्री विवेक देशपांडे आणि श्री किरीट जोशी हे दोघे पहिल्यांदा
विश्वेश्वरय्या इंजिनिअरिंग कॉलेज येथे भेटले. तिथे त्यांची मैत्री झाली आणि त्यांनी व्यवसाय सुरु करण्याचे ठरवले. कॉलेज मध्ये असताना श्री विवेक देशपांडे इतर इंजिनिअरिंग कॉलेजमध्ये असलेल्या मुलांची Applied Mechanics विषयाची शिकवणी घेत असत पुढे ते अभ्यासाच्या नोट्सही विकू लागले आणि त्या मिळकतीतून त्यांनी प्रकाशन व्यवसाय सुरु केला. बऱ्यापैकी पैसे कमावल्यावर त्यांनी एस्सार स्टील आणि एस्सार शिपिंग या कंपन्यांच्या शेअर्स मध्ये पैसा गुंतवला. त्यादरम्यान दोघांनीही सोबतच एकाच कंपनीत नोकरी केली. घरच्यांनी सांगितले की व्यवसाय जरूर करा पण व्यवसाय करताना तो चालतो कसा त्यातील बारकावे अभ्यासा, त्याचे निरीक्षण करा आणि त्यातून त्यांनी काहीकाळ नोकरी केली. हे दोघे नेहेमी नव्या संधींच्या शोधात असायचे. सुरुवातीला व्ही.आय.पी आणि गोदरेज अशा मोठ्या कंपन्यांना ते माल बनवून द्यायचे. या संपूर्ण प्रवासात त्यांना नवे तंत्रज्ञान सापडले आणि त्यांनी ते भारतात आणले, मग झपाट्याने त्यांचा व्यवसाय वाढतच गेला.
सुरुवातीला लेबर चौकातून लेबर आणून त्यांना काम दिले आणि महिन्याचा पगार ही दिला आणि ती सगळी माणसं आजही त्यांच्या सोबत आहे. जिथे त्या काम करण्याऱ्या माणसांच्या सायकली दिसायच्या आज तिथे चारचाकी गाड्या दिसत आहे. आज कार पार्कींग ला जागा पुरत नाही इतका बदल त्यांनी २३ वर्षात बघितला आहे. आपण त्यांच्या कुटुंबासाठी काहीतरी करतोय याचे समाधान त्यांना आहे. कौटुंबिक श्रीमंती या द्व्य मित्रांना लाभली आहे. घरातील माणसांनी कंपनी संदर्भातील कधीही कुठल्या कामात विरोध दर्शविला नाही त्यामुळे हा त्यांचा प्रवास निरंतर सुरू आहे.
संवाद साधत असतांना श्री विवेक देशपांडे यांनी यशस्वी उद्योजकांना मंत्र दिला ते म्हणाले," जेव्हा तुम्ही मित्राबरोबर व्यवसाय करता तेव्हा मैत्री ही अधिक दृढ होत जाते. किरीट जोशी दूरदृष्टीने योजना तयार करत असतो आणि मी ते अंमलात आणतो, तो स्वप्न पाहतो आणि मी ते साकारत असतो हे सगळं आमच्या मैत्रीच्या, प्रेम,विश्वास,आदर आणि भागीदारीच्या भक्कम पैलूंवर शक्य आहे. आम्ही त्यातूनच आज काहीतरी चांगलं करण्याचा प्रयत्न करतो आहे.”
नागपूर येथे १५ एकर जमिनीवर कंपनीचा उत्पादन प्रकल्प आणि मध्यवर्ती भांडारगृह कार्यरत आहे. डिसेंबर २०२० मध्ये आगीत काही कोटींचे नुकसान झाले. कंपनीतील पाचही प्राॅडक्शन युनिट पूर्णपणे जळाले. पण हे दोघेही हिम्मत हरले नाही. २३ वर्ष ईश्वरीकृपेने सगळं छान झाले आहे आणि यातूनही पुढे चांगलं होणार आहे या विश्वासाने पुन्हा नव्याने प्रकल्प उदयास येतो आहे. आज आणखीन दोन उत्पादन प्रकल्प बुटीबोरी स्थित औद्योगिक क्षेत्रात सुरू आहे. ८०० हुन अधिक कर्मचारी या सगळ्या प्रकल्पात कार्यरत आहे. चांगल्या पगाराच्या नोकरीला बगल देत ही द्वय मित्रांची जोडी आज वर्षाला कोटींची उलाढाल असणाऱ्या फर्निचर कंपनीची मालक बनली आहे.
आज स्पेसवूडचे देशव्यापी जाळे पसरविण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट असून देशातील २५ हुन अधिक शोरूम्सची दालने ग्राहकांना आकर्षित करत आहे. शून्यातून विश्वनिर्मिताचा प्रवास हा स्पेसवूडचा फर्निचरचा आहे. ६५ हजार रुपयांनी सुरू झालेला हा व्यवसाय आज कोटीच्या कोटी उड्डाणे घेतो आहे. मध्यमवर्गीय चाकोरीबद्ध कुटुंबातील ह्या द्वय मित्रांनी एक स्वप्न बघितलं जे स्वप्न सत्यात उतरविण्यासाठी चिकाटी,सातत्य आणि सतत नवनवीन बदल करत प्रसंगी अडचणींना सामोरे जात आज त्यांची वाटचाल यशोशिखरावर आहे. खरतर त्यांची गाथा अतिशय प्रेरणादायी आहे.
आगामी वर्षांत महिन्याला एक याप्रमाणे स्पेसवूड विक्री दालने विस्तारत नेण्याचे स्वप्न सत्यात उतरण्यासाठी हे दोघेही कटिबद्ध आहेत. कंपनीने स्वमालकीच्या विक्री दालनांव्यतिरिक्त, स्नॅपडील, अमेझॉन,पेपरफ्राय, फॅबफर्निश,फ्लिपकार्ट यांसारख्या ई-व्यापार संकेतस्थळांवरूनही विक्री सुरू केली आहे. रिलायन्स, अदानी, जेट एअरवेज, अ‍ॅक्सेन्च्यर, कॅपजेमिनी, क्योनी ट्रॅव्हल्स वगैरे कंपनी त्यांचे ग्राहक आहेत. शिवाय, पेनिन्सुला, कोलते-पाटील डेव्हलपर्स, डीएसके, माव्‍‌र्हल वगैरे बांधकाम व्यावसायिकांकडून कंपनीच्या मॉडय़ूलर किचन्सना खूप मागणी मिळत आहे. आज दिल्ली, गुडगाव, मुंबई,पुणे,बंगलोर,हैदराबाद येथे ही फर्निचरला भरपूर मागणी आहे आणि आज ग्राहकांच्या पसंतीस उतरलेले हे फर्निचर त्यांच्या आवडीचे झाले आहे.
तरुण उद्योजकांनी या क्षेत्रात येण्याबद्दल विचारले असता ते सांगतात, ”बुद्धीच्या जोरावर आज आपण कोणत्याही व्यवसायात उतरू शकतो, त्यासाठी फक्त पैसाच लागतो असं नाही तर साहस हे महत्वाचं आहे. जे काही काम हाती घ्याल त्यात तुम्ही सर्वस्व ओता, ताबडतोब यश मिळावे अशी अपेक्षा ठेवू नका बघा तुम्ही पुढे यशस्वी उद्योजक होता की नाही."
चाकोरीबद्ध आयुष्य न जगता काहीतरी वेगळं करण्याची जिद्द या मित्रांना स्वस्थ बसू देत नव्हती आणि श्री विवेक देशपांडे लहानपणापासून रामकृष्ण मठात जात असल्याने श्री रामकृष्ण परमहंस आणि स्वामी विवेकानंदांच्या विचारांची श्रीमंती त्यांच्या जवळ असल्याने त्यांना सतत काहीतरी करण्याची प्रेरणा आणि आध्यात्मिक बळ मिळत गेले आणि त्यातून त्यांचा प्रवास अधिक वर्धिष्णू झाला आहे. आज स्पेसवूड देशात दुसरी सगळ्यात मोठी फर्निचर कंपनी म्हणून आपली स्वतःची ओळख निर्माण करण्यात यशस्वी झाली आहे. आज स्पेसवूडचे दालन प्रत्येक राज्यातील शहरात आणि गावात व्हावे हीच इच्छा आहे. आपल्या भावी वाटचालीस मनापासून शुभेच्छा.
✍️ सर्वेश फडणवीस
#पुढे_पडलेले_मराठी_पाऊल #लेखमाला #लेख३
Spacewood
No comments:
Post a Comment