गजांतलक्ष्मी !! ✨ 🐘

धनत्रयोदशी मुहूर्तावर सोनं खरेदी करण्याची परंपरा सर्वश्रुत आहे. सोनं म्हणजे संपत्ती. या मुहूर्तावर सोनं खरेदी केल्याने संपत्तीमध्ये वाढ होत जाते असा विश्वास आहे. आपल्या घरात संपत्ती स्थिर राहून त्यात उत्तरोत्तर वाढ होत राहावी अशी प्रत्येकाचीच इच्छा असते. लक्ष्मी आपल्या वास्तूत स्थिर राहावी म्हणून ‘गजांतलक्ष्मी’चा उपयोग केला जातो. या गजांतलक्ष्मी बद्दल कायमच मनात वेगळी भावना आहे. 

 

ज्याच्या दारी हत्ती झुलतात तिथे सर्व प्रकारचं सुख नांदतं, अशी आपल्याकडे धारणा आहे. आजही केरळमध्ये यश, कीर्ती आणि वैभवाच्या वृद्धीसाठी हत्तीची जोडी पाळण्याची परंपरा आहे. तसंच घरातही गजांतलक्ष्मीची मूर्ती ठेवण्याची परंपरा आहे. गजांतलक्ष्मी बद्दलची एक आख्यायिका सांगितली जाते. 

दुर्योधनाने जेव्हा पांडवांचं राज्य हडप करून त्यांना वनवासाला पाठवलं तेव्हा हे राज्य परत कसं मिळवायचं, याबद्दल भीमाने कृष्णाला विचारलं. तेव्हा कृष्ण म्हणाला, ‘जी व्यक्ती आपल्या घरात गजांतलक्ष्मीची स्थापना करेल त्याच्या घरी संपत्ती कायम टिकून राहील. तेव्हा तू गजांतलक्ष्मीला तुझ्या घरी स्थापन कर. गेलेलं राज्य तुला परत मिळेल आणि ते टिकून ही राहिल.’

भीमाने कृष्णाला गजांतलक्ष्मी कुठे मिळेल, असा प्रश्न केला. त्यावर कृष्ण म्हणाला, ‘इंद्राचा हत्ती ऐरावत हाच मुळात गजांतलक्ष्मी आहे. त्याला तू तुझ्या दारात आण म्हणजे तुला तुझं राज्य परत मिळेल आणि ते टिकून ही राहिल.’ भीमाने इंद्राकडे जाऊन ऐरावताची मागणी केली. इंद्राने भीमाला सांगितलं की ‘तू या ऐरावातला उचलू शकलास तर तू त्याला घेऊन जाऊ शकतोस.’ ,हे ऐकून भीमाने आपली संपूर्ण शक्ती लावून ऐरावताला उचललं आणि आपल्या दारात आणलं. नंतर काही दिवसांतच पांडवांना त्यांचं राज्य परत मिळालं आणि टिकूनही राहिलं.

गजांतलक्ष्मी म्हणजे हत्तीची मूर्ती. ही मूर्ती सर्व शुभचिन्हांनी परिपूर्ण असावी. तिचा पुढे असणारा उजवा पाय म्हणजे प्रगतीचं लक्षण, आत वळलेली सोंड म्हणजे संपत्ती राखणारी. या मूर्तीवर सोन्याचा वर्ख असावा. गंडस्थळावर गोमुखअसावं. तसंच कमलपुष्प,गणेश, हरिण आणि मोराच्या प्रतिमा या लक्ष्मीवर कोरलेल्या असाव्यात. अशा सर्व शुभचिन्हांनी परिपूर्ण असलेल्या गजांतलक्ष्मीच्या मूर्तीचं मुख उत्तरदिशेकडे असावं. या गजांतलक्ष्मी बद्दल कायमच अप्रूप वाटतं. दिवाळीचा पहिला दिवस धनत्रयोदशी याच मुहूर्तावर आज संध्याकाळी झालेले गजांतलक्ष्मी चे पूजन. दिवाळीच्या सर्वांना हार्दिक शुभेच्छा.

सर्वेश फडणवीस