भगवद्गीता हा सर्वसामान्यपणे सर्व माहितीचा ग्रंथ आहे. सर्वच आध्यात्मिक संस्थांचा तो पायाभूत ग्रंथ आहे, पण तो निवृत्तीनंतर अभ्यास करावयाचा ग्रंथ आहे, अशी चुकीची समजूत आपल्याकडे आहे. सर्वच आध्यात्मिक अभ्यास ग्रंथांकडे वृद्धत्व आल्याशिवाय बघायचे नाही,अशी एक चुकीची समजूत आपली झालेली आहे. हे सर्व ग्रंथ वागावे कसे याचे मार्गदर्शन करतात. गीता ही निवृत्तिमार्ग सांगणारी आहे, या विचाराचे खंडन करण्यासाठी या गीतारहस्य ग्रंथाचा जन्म आहे. "गीतारहस्य" लोकमान्य टिळकांनी मंडाले येथे तुरुंगात लिहिले.
एकांतवासाला तुरुंगात कंटाळून कैदी आत्महत्या करतात किंवा नैराश्याने मनावर परिणाम करून घेतात. अशा ठिकाणी या कर्मयोग्याने संपूर्ण जगाने दखल घ्यावा असा ग्रंथ लिहिला. त्यासाठी लागणारे संदर्भग्रंथ, सरकारने परवानगी दिल्यानंतर पुण्याहून येत असत; पण आपल्याला कोणकोणते ग्रंथ लागणार आहेत, ते तुरुंगात बसून आठवणे, मग ते मागवणे आणि नंतर त्यांचा अभ्यास करून, टिपणे काढून "गीतारहस्य" सारखा कर्मप्रेरक ग्रंथ लिहिणे आणि तेसुद्धा वयाच्या पन्नाशीनंतर? हातात त्रोटक सामग्री असताना,असंख्य बंधने असताना आणि अगणित असुविधा असताना, हे काम सोपे तर नव्हतेच. खरे तर ते अशक्य कोटीतलेच कार्य होते. टिळक म्हणूनच ते करू शकले. आज "गीतारहस्य" ला ११० वर्ष झाली.
प्रचंड आत्मविश्वास, स्मरणशक्ती आणि अभ्यासाचा दांडगा व्यासंग यामुळेच सर्व विरोधी गोष्टी असूनही त्यांचा बाऊ न करता टिळक हा ग्रंथ लिहू शकले. तुरुंगवासाचा काळ कसा वापरता येऊ शकतो हे त्यांनी स्वकर्तृत्वाने दाखवून दिले. सध्याच्या कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर आपणही स्मृती शताब्दी सांगता सप्ताह म्हणून आजपासून गीता रहस्य जमेल तसा वाचण्याचा प्रयत्न करु शकतो. चला जमेल तसा आपल्या परीने गीता रहस्य समजण्याचा प्रयत्न करूया.
No comments:
Post a Comment