आज ज्यांच्याबद्दल लिहायला घेतोय ते आहेत प्रशांत गाडे. पारंपरिक मध्यमवर्गीय कुटुंबातील असलेले प्रशांत गाडे आज वेगळ्या वाटेवरून चालत रोबोटिक्स मध्ये संशोधन करत परदेशात मिळणाऱ्या बारा लाख रुपयांच्या कृत्रिम हात फक्त पन्नास हजार रुपयांत उपलब्ध करून देत आहेत. हा प्रवास ही शून्यातून विश्वनिर्मितीकडे जाणारा आहे. मध्यमवर्गीय चाकोरीबद्ध आयुष्य न जगता नवं काही तरी समाजाला देता ह्यावे ह्या भावनेतून त्यांचा इनाली फाऊंडेशन च्या माध्यमातून प्रवास सुरु आहे.
मध्य प्रदेशातील खंडवा ह्या गावातील एका मध्यमवर्गीय मराठी कुटुंबात जन्म झालेल्या प्रशांत गाडे ह्यांनी पारंपारिक शिक्षणातून स्वतःची सुटका करून घेत 'रोबोटिक्स ' मधील संशोधनाला सुरुवात केली आणि आज प्रशांत गाडे अमेरिकेत जात तेथील विद्यापीठात शोध निबंध सादर करून आले आहेत. ही सुरुवात म्हणावी तशी सोपी नाहीं. खडतर प्रवास करत आज इनाली फाऊंडेशन च्या माध्यमातून त्यांचे कार्य प्रगतीपथावर आहे. ४ मे २०१६ ला इनाली फाऊंडेशन ची स्थापना झाली. इनाली हे नाव त्यांच्या मैत्रिणीचे आहे ज्यांनी त्यांना ह्या कार्यासाठी पूर्ण साथ दिली आणि त्यांच्यात हे कार्य करण्याचा विश्वास निर्माण केला. खरंतर एकदा हात नसलेल्या एका लहान मुलीला पाहून आयुष्याचा अर्थ सापडलेल्या प्रशांत गाडे ह्यांना या देशातील हात गमावलेल्या गरीब लोकांना ‘रोबोटिक हात’ पूर्णपणे मोफत द्यायचा आहे आणि हे स्वप्न सत्यात उतरवायचे आहेत पण आज ह्या तरुण वैज्ञानिकाचे साधे व प्रामाणिक प्रयत्न आपल्या मनाचा ठाव घेतल्याशिवाय राहणार नाहीत.
या देशात दरवर्षी हजारो लोकांचे विविध कारणांमुळे हात आणि पाय जातात. या लोकांपैकी बहुसंख्य लोक हे कनिष्ठ वर्गातील असतात. त्यामुळे त्यांच्या अशा अकाली आलेल्या अपंगत्वामुळे या लोकांच्या कुटुंबाची व पर्यायाने कुटुंबाच्या भविष्याची अक्षरशः त्रेधातिरपीट होते. अशा लोकांना जर कृत्रिम हात किंवा पाय बसवायचा असेल तर त्याला भरपूर खर्च येतो जो त्या सामान्य माणसाला परवडत नाही. अशा माणसांच्या एकूणच कौटुंबिक गरजांना अधिक प्राधान्य दिलं जातं आणि ती व्यक्ती हातांशिवाय किंवा पायाशिवाय जगायला शिकते. पण प्रशांत गाडे ह्यांनी त्या हात नसलेल्या लहान मुलीला बघितले आणि दिवस-रात्र ते एकाच गोष्टीचा विचार करत राहिले की या छोट्या मुलीचे दुःख मी कमी करू शकतो का ? याच विचारात प्रशांत गाडे ह्यांना त्यांच्या जगण्याचे ध्येय सापडले आणि त्याच ध्येयाने त्यांच्या सारख्या झपाटलेल्या तरुण संशोधकाने बदल घडवला. जिद्द,चिकाटी प्रसंगी घरच्यांचा विरोधही पत्करला.
ह्या प्रवासात प्रशांत गाडे ह्यांनी आपले संशोधनाचे काही व्हिडिओज युट्युब वर अपलोड केले आणि ते विसरूनही गेले. पण म्हणतात ना कुणीतरी आपल्या कार्याची दखल घेत असतो आणि तसेच झाले २०१६ मध्ये त्यांना अमेरिकेतील एका प्राध्यापकांचा इमेल आला. त्यात त्यांनी सर्व खर्चासहित अमेरिकेला यायचे आमंत्रण दिले. प्रशांत गाडे ह्यांनी अर्थातच ते आमंत्रण स्वीकारले आणि अमेरिकेला गेल्यावर आपण काय संशोधन करतोय याचे एक प्रेझेंटेशन देखील दिले. प्रशांत गाडे ह्यांच्या संशोधनावर अमेरिकेमधील ते प्राध्यापक इतके खुश झाले की त्यांनी विचारले आपल्याला भेट म्हणून काय देता येईल आणि प्रशांत नी न सांगताच त्यांनी भेट म्हणून १० 3D प्रिंटर्स भेट म्हणून दिले. पुढे भारतात आल्यावर जयपूर फूट ह्या नामांकित संस्थेबरोबर त्यांनी आपले संशोधन कार्य सुरू केले आहे आणि आज तब्बल १५०० हुन अधिक जणांना कृत्रिम अवयव देऊन जगण्याची नवी प्रेरणा दिली आहे. गेल्या दोन वर्षात ७०० हून अधिक कृत्रिम हात तयार केली गेली आहेत आणि ती विनामूल्य देण्यात आली आहेत, तर सुमारे ३०० हात देशभरात विकले गेले आहेत.
आज बर्‍याच संशोधन आणि चाचण्यांनंतर त्यांनी एक कृत्रिम अवयव तयार करू शकले आहेत जो खांद्यावर आणि हातवारे करून वापरकर्त्याच्या बोटांवर सहजपणे नियंत्रण ठेवू शकतो. स्नायूंच्या हालचालींशी जोडल्या गेलेल्या बहुतेक प्रोस्थेटिक्सविरूद्ध, इनाली आर्म्स मेंदूत सिग्नल शोधून ऑपरेट करतात. सध्या, प्रशांत गाडे ग्रामीण आणि शहरी भारतातील ज्या लोकांना कृत्रिम हात घेऊ शकत नाही किंवा त्याबद्दल काही माहिती नसेल त्यांना कमी किंमतीत इनाली अवयवांचे विनामूल्य वितरण करण्याच्या विचारात आहेत. खरंतर ही सुरुवात आहे. त्यांना त्यांचे कार्य पुढे व्यापक करण्याची इच्छा आहे. २०१९ चा प्रतिष्ठित इन्फोसिस फाऊंडेशन चा आरोहण सोशल इंनोवेशन अवॉर्ड प्रशांत गाडे ह्यांना सुधा मूर्ती ह्यांच्या हातून प्राप्त झाला आहे. त्यांच्या भावी वाटचालीस मनापासून शुभेच्छा आहेतच.
प्रशांत गाडे ह्यांना "आपण जगात कशासाठी येतो ? आपल्या असण्याचं प्रयोजन काय?" हा प्रश्न पडला. जन्मतः दोन्ही हात नसलेल्या एका मुलीसाठी एका इंपोर्टेड कृत्रिम हाताची किंमत बारा लाख ऐकल्यावर, त्याच्या डोळ्यांसमोर भारतात असे हात नसलेली आणि पैशाअभावी आयुष्यभर अपंगत्व जगणारी लाखो दुर्दैवी माणसं आली आणि अशा लोकांसाठी आपल्या रोबोटिक्स तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून काहीतरी करायचं या ध्येयानं त्यांना झपाटलं आणि स्वतःच्या मेहनतीने पन्नास हजारात कृत्रिम हात बनवून यशस्विरित्या वापरता येतात हे सिद्ध करून दाखवलं. त्यांची स्वयं च्या व्यासपीठावरील यशोगाथा जरूर ऐका.. लिंक कमेन्ट बॉक्स मध्ये देतोय..
✍️ सर्वेश फडणवीस
#अलौकिक_नोहावे https://inalifoundation.com
No comments:
Post a Comment