आपल्या देव देवता म्हणजे शक्ती आहेत. शक्तीला तिच्या तेजामुळे देवी हे अभिधान प्राप्त झाले. गेल्या पाच वर्षांपासून आदिशक्तिच्या पर्वकाळात विविध विषयांवर या माध्यमातून लेखन झाले. "उत्सव आदिशक्तीचा" शीर्षकांतर्गत विदर्भातील देवी स्थानांवर, "त्वं ही दुर्गा" अंतर्गत सामाजिक क्षेत्रांत कार्य करणाऱ्या स्त्रियांवर, "कर्तृत्वशालिनी" या अंतर्गत संरक्षण दलातील कार्यरत मातृशक्तीवर आणि "आधारवेल" अंतर्गत गेल्या शतकातील आणि आताच्या ऐतिहासिक स्त्री चरित्रांवर लिहिण्याचा प्रयत्न केला. मागच्यावर्षी "विज्ञानवादिनी" अर्थात वैज्ञानिक क्षेत्रात महिलांनी केलेल्या कार्याचा परिचय करून देण्याचा प्रयत्न केला आहे. याच धारेत यावर्षी पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर यांच्या ३०० व्या जन्मजयंतीनिमित्त त्यांच्या नऊ पैलूंना स्पर्श करण्याचा प्रयत्न करणार आहे. अहिल्याबाई होळकर यांचे संपूर्ण चरित्रच आदर्श आणि प्रेरणादायी आहे.
घटस्थापनेपासून नवरात्रोत्सव जागर उत्सवाला सर्वत्र उत्साहात सुरुवात होणार आहे. नवरात्रात खरं तर जागर हा स्त्री शक्तीचा व्हायला हवा. अनेकजण या माध्यमातून तो करतांना दिसत आहेत. वेद उपनिषद काळापासून स्त्री ही खरं तर पूजनीय, वंदनीय आहे. ती ब्रह्मवादिनी आहे. वैदिक काळापासून ती शिक्षित आणि उच्च विद्याविभूषित अशीच होती आणि आजही हे संचित कायम आहे. तिचा प्रतिकात्मक नऊ दिवस आणि सदैव केलेला आदर आणि सन्मान म्हणजेच नवरात्र.
आज सर्व क्षेत्रात ती कार्य करते आहे आणि सर्व शिखरे पादाक्रांत करते आहे. हे करण्याचे धैर्य तिला इतिहासातून मिळाले आहे. संस्कारांचे बाळकडू घेऊन स्त्रियांनी प्रत्येक क्षेत्र स्वतःच्या कर्तृत्ववाने यशोशिखरावर नेले आहे. आज प्रत्येक कार्यक्षेत्रात झोकून काम करायला सदैव तयार असणारी, नव्हे अग्रेसर असणारी स्त्री आहे. ज्या भारताला आम्ही मातेचा दर्जा देतोय त्या भारतातील स्त्री वंदनीय आहे. समाजातील विकृतीला सुद्धा प्रसंगी धैर्याने लढणारी रणरागिणी म्हणजे सुद्धा एक स्त्रीच आहे. इतिहासातून मिळालेल्या सद्गुणांचा संचय करत तिची वाटचाल प्रत्येकाला प्रेरणादायी आहे. आपल्या देशाचा गौरवशाली इतिहास वेद आणि उपनिषदांच्या काळापासून तिच्या पराक्रमाने उन्नत झाला आहे. आपल्या पराक्रमाच्या गाथा तिने त्रिखंडात गाजवलेल्या आहेत. प्रत्येकाला गर्व वाटेल अशीच स्त्रीची वाटचाल आहे.
खरंतर पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर, सत्तर वर्षांचे सुफळ संपूर्ण आयुष्य. दुःखाचे आघात सोसत, धैर्याने पुढे गेलेले व्यक्तिगत जीवन आणि स्वकीयांकडून सन्मान घेत , त्यांच्याशी सामनाही देत पुढे गेलेले राजकीय जीवन आणि उत्तरोत्तर बहरत गेलेले जनकल्याणकारी जीवन असा हा आयुष्याचा त्रिपदरी गोफ अहिल्याबाईंच्या जीवन चरित्राचा वेध घेतांना लक्षात येतो.
अहिल्याबाईंनी या देशाच्या चारी दिशांना उभी केलेली मंदिरे, या भूमीची सुंदर लेणी आहेत, अनेक राज्यांत विखुरलेल्या विविधांगी संस्कृतीतल्या समानतेला एका सूत्रात गुंफणारी ही लेणी आहेत. ती आपल्या परंपरेची दृश्य ओळख देत आहेत. भारतवर्षाच्या हिमालयातील उष्ण पाण्याच्या कुंडांतून, नगरचे अगणित घाट, तळी, धर्मशाळा यांतून अहिल्याबाईंची स्मृती भारतवासियांना साद घालते आहे. “नवनवोन्मेषशालिनी” या राष्ट्र सेविका समिती सह कार्यवाहिका चित्राताई जोशी यांनी दिलेल्या बिरुदावलीत थोडीफार मांडणी करण्याचा प्रयत्न सलग ९ दिवस करणार आहे. त्यांच्याशी या विषयाबद्दल बोलत असतांना त्यांच्याकडून हा शब्द सहजच बाहेर पडला आणि आवडला म्हणून सलग नऊ दिवस अहिल्याबाईंच्या विविध पैलूंना मांडण्याचा प्रयत्न करणार आहे.
इतिहासाने पानोपानी जिची गाईली गाथा !
होळकरांची तेजस्वी ती..पुण्यश्लोक माता !
सर्वेश फडणवीस
#नवनवोन्मेषशालिनी #नवरात्र #लेखमाला
No comments:
Post a Comment